Metody wyceny wartości przedsiębiorstwa
Metod wyceny wartości udziałów w spółce
jest wiele, niemniej jednak możemy poszczególne techniki przypisać do kilku podstawowych grup. Wśród tych właśnie grup zaliczymy metody o charakterze dochodowym, majątkowym, mieszanym, metody porównawcze oraz niekonwencjonalne.
Metody o charakterze dochodowym stanowią obecnie jedną z częściej wykorzystywanych grup metod. Podstawowe założenia stosowania metod dochodowych mówi, że na wartość udziałów spółki wpływają nie posiadane w aktywa, ale ich zdolność do wytwarzania zysku. Metody te traktują przedsiębiorstwo, jako całość i to z kolei implikuje, że nie ma konieczności wyróżniania z tej właśnie całości poszczególnych składników majątku firmy. Jako argumenty przemawiające za stosowaniem tych właśnie metod podajmy bardzo prosty przykład. Niech będą dane dwa przedsiębiorstwa, których wartość chcemy ustalić. Załóżmy, że obydwa przedsiębiorstwa działają w tej samej branży, mają zbliżoną wielkość pod względem posiadanych aktywów i są również podobne pod wieloma innymi względami. Przedsiębiorstwa te różnią się jednak tym, że jedno z nich prosperuje doskonale i regularnie generuje zyski, a natomiast druga spółka stoi na krawędzi bankructwa. Jakie zatem czynniki wpływają na fakt, że dwa podobne pod różnymi względami przedsiębiorstwa są w tak odmiennej sytuacji ekonomiczno-finansowej? Możemy chyba przypuszczać, że istota tkwi tutaj w sposobie zarządzania i wykorzystania poszczególnych składników, którymi obydwa przedsiębiorstwa dysponują, a jak pamiętamy składniki te są do siebie bardzo podobne w prezentowanych przypadkach. Metody dochodowe opierają się właśnie na założeniu, że zdolność zarządzania posiadanymi aktywami i umiejętność efektywnego ich zaprzęgnięcia do pracy stanowi klucz do wartości przedsiębiorstwa. Z kolei wadą metod dochodowych jest to, że nie biorą one pod uwagę majątku, jakim dysponuje spółka, co w niektórych przypadkach może uniemożliwić wykorzystanie tej grupy metod. Trzeba jednak pamiętać o tym, aby dobierać technikę wyceny wartości udziałów spółki do konkretnego przypadku i celu wykonania.
Druga kategoria metod wykorzystywana do wyceny wartości spółki
to metody o charakterze majątkowym. Z historycznego punktu widzenia są one najstarszą i najbardziej tradycyjną grupą technik stosowanych do szacowania wartości przedsiębiorstwa. Metody te zakładają, że wartość przedsiębiorstwa zależy od jego posiadanego majątku. Mając na względzie fakt istnienia metod dochodowych można zadać sobie pytanie, czy metody majątkowe również współcześnie mają zastosowanie. Otóż oczywiście, że metody majątkowe wyceny wartości przedsiębiorstwa mają obecnie zastosowanie, a jako przykład ich wykorzystania możemy podać sytuację likwidacji przedsiębiorstwa, lub wykorzystanie tej właśnie metody w szacowaniu wartości nieruchomości. Metody majątkowe mają niestety swoją wadę, a wiąże się ona z tym, że nie biorą one wcale pod uwagę składników o charakterze niematerialnym, które przyczyniają się do generowania przychodów w spółce. I znów miejsce na kolejny bardzo prosty przykład. Gdy jedziemy samochodem i kończy nam się paliwo, a po dwóch stronach drogi spotkamy dwie stacje paliw, przy czym jedna z nich to znana nam dobrze marka, a druga stacja to szyld, który pierwszy raz w życiu widzimy na oczy. Zakładając zbliżoną ceny paliw na obydwu stacjach, którą z nich wybierzemy? Najprawdopodobniej zatankujemy paliwo w stacji dobrze nam znanej marki. I tutaj tkwi sedno sprawy, związanej z minusem metod majątkowych. Nie biorą one, bowiem pod uwagę czynników innych, niż posiadane przez przedsiębiorstwo aktywa zapisane w bilansie przedsiębiorstwa, a z całą pewnością rozpoznawalność rynkowa i marka nie znajduje swojego dokładnego i rzeczywistego odzwierciedlenia w bilansie spółki.
Trzecia grupa metod to tak zwane metody mieszane. Jak łatwo się domyślimy wycena wartości udziałów spółki
jest tutaj dokonywana z wykorzystaniem obydwu metod. Otóż należy tutaj dokonać wyceny wartości udziałów spółki metodą dochodową i majątkową i w zależności od zastosowanej metodologii obliczyć średnią, która ma najczęściej charakter średniej ważonej, choć również w niektórych sytuacjach może być prostą średnią arytmetyczną.
Czwartą kategorię metod wyceny wartości udziałów spółki
stanowią tak zwane metody porównawcze. Ich ogólna idea odnosi się do tego, że w wyceniane przedsiębiorstwo porównujemy do innego podmiotu lub odnosimy się do innej transakcji kupna-sprzedaży, o której mamy podane informacje. Metody te nastręczają pewnego rodzaju problemy ze znalezieniem podobnego przedsiębiorstwa do tego, które mamy wycenić i w związku z tym ich zastosowanie niekiedy może być ograniczone.
Na sam koniec wspomnimy również o tak zwanych niekonwencjonalnych metodach, a zaliczymy tutaj chociażby metody oparte o teoria opcji lub metody z tak zwanym opóźnieniem czasowym. Są to metody na tyle niekonwencjonalne i wyrafinowane, że w praktyce bardzo sporadycznie można się z nimi spotkać i częściej stanowić one mogą pożywkę do dyskusji o charakterze akademickim, niż odnajdą swoje zastosowanie w życiu praktycznym.


